Starten in de bouw: wat je moet weten voordat je begint

Wil je aan de slag als zelfstandig vakman in de bouw, zoals timmerman, schilder, stukadoor, lasser of aannemer? Dan komt er meer kijken dan alleen vakwerk. Je hebt gereedschap en mogelijk een werkbus nodig. Daarnaast zijn er belangrijke regels op het gebied van veiligheid, administratie en verzekeringen. Dit overzicht helpt je stap voor stap op weg.

Leestijd: ongeveer 6 minuten

Arbeidsrelatie: zelfstandige of in loondienst?

Voordat je begint, moet je duidelijk hebben wat jouw arbeidsrelatie is. Werk je als zzp’er of ben je feitelijk in dienst bij je opdrachtgever? In de bouw komt schijnzelfstandigheid voor: dan werk je als zelfstandige, maar doe je eigenlijk werk zoals in loondienst. Dat heeft fiscale en sociale gevolgen. Voorkom dit door vooraf te overleggen met je opdrachtgever en duidelijke afspraken vast te leggen.

Inschrijving bij de Kamer van Koophandel

Voor je aan de slag gaat is inschrijving bij de Kamer van Koophandel (KvK) verplicht. Je bepaalt eerst je bedrijfsnaam en rechtsvorm, schrijft je online in en maakt daarna je inschrijving definitief bij een KvK-kantoor. De gegevens worden gedeeld met de Belastingdienst. Binnen vijf dagen na inschrijving ontvang je een btw-nummer als je als ondernemer wordt gezien.

Je bent verplicht een administratie bij te houden zodra je start. Dit bestaat uit financiële gegevens én een werkadministratie waarin je uren en opdrachten vastlegt. Goede administratie ondersteunt je btw- en inkomstenbelastingaangifte én vormt bewijs bij geschillen.

Werkbus: privé of zakelijk kopen?

Koop je een werkbus privé, dan mag je zakelijke autokosten van je winst aftrekken. Btw op onderhoud en brandstof mag je aftrekken voor zakelijke kilometers. Gebruik je de bus zakelijk én privé, gebruik dan de bijtellingsregels als je meer dan 500 km privé rijdt en de bus op naam van je bedrijf staat.

Sinds januari 2025 zijn veel binnensteden in Nederland zero-emissiezones. Dit betekent dat lichte diesel- of benzinevoertuigen geen toegang hebben. Ook milieuzones kunnen beperkingen opleveren. Check of jouw voertuig is toegestaan.

Rijdt jouw elektrische bestelbus tussen 3.501 en 4.250 kg? Dan mag je sinds juli 2025 met je B-rijbewijs rijden, mits je dit al twee jaar hebt en een aanvullende veiligheidscursus volgt.

Financiering voor gereedschap en werkbus

Veel startende vakmensen hebben geld nodig voor gereedschap, machines of een bus. Als je niet genoeg eigen middelen hebt, zijn leaseoplossingen of een zakelijke lening een optie. Informeer naar mogelijkheden bij kredietverstrekkers of maak een spaarplan.

Veiligheid en keuring van apparatuur

veiligheid staat voorop in de bouw. Laat gereedschappen en machines minstens één keer per jaar keuren en zorg voor regelmatig onderhoud. Voor hijskranen of bouwliften heb je een goedkeuringscertificaat nodig van een specialist. Gebruik geen onveilige ladders of trappen; deze moeten stabiel zijn en voldoen aan veiligheidsnormen.

Algemene voorwaarden gebruiken

Algemene voorwaarden beschermen je bij afspraken met klanten en leveranciers. Je voorkomt misverstanden over zaken als betalingen, aansprakelijkheid en meerwerk. Gebruik bij voorkeur standaardteksten van een branchevereniging of een specialist. Vermijd het overnemen van teksten van anderen zonder toestemming, om auteursrechtelijke en juridische problemen te voorkomen.

Btw en inkomstenbelasting: wat moet je weten?

Voor de btw-aangifte geef je de btw aan die je klanten betaalt en trek je de btw af die je zelf betaalt aan leveranciers. Werk je als onderaannemer? Dan pas je de verleggingsregeling toe: je hoeft geen btw af te dragen, maar verwijst naar de hoofdaannemer op je factuur.

Ook kun je bij je inkomstenbelasting gebruikmaken van aftrekposten. Denk aan zelfstandigenaftrek, startersaftrek en investeringsaftrek. Je administratie moet hiervoor voldoen aan de fiscale eisen en op je facturen moet correcte informatie staan, zoals je btw-nummer.

Voldoen aan wettelijke eisen

Afhankelijk van je werkzaamheden zijn er regels waaraan je moet voldoen. Denk aan:

• Arboregels voor veilig en gezond werken
• De Wet kwaliteitsborging (Wkb) bij nieuwbouw en verbouwingen
• Richtlijnen rond asbestverwijdering

Zorg dat je op de hoogte bent wat geldt voor jouw specifieke werk en volg eventuele trainingen of certificeringen.

VCA-certificaat aanvragen

Een VCA-certificaat toont aan dat jij werkt volgens veiligheid, gezondheid en milieuregels. In sommige branches is dit (bijna) een vereiste. Het geeft je opdrachtgever bovendien vertrouwen dat jij veilig te werk gaat.

Verzekeringen: zorg dat je goed bent verzekerd

Zeker in de bouw is het slim om risico’s af te dekken. Minimaal moet je een WA-verzekering voor je werkbus hebben. Overweeg daarnaast dekking voor arbeidsongeschiktheid, bedrijfsaansprakelijkheid of (Construction All Risks) montageverzekering. Zo sta je sterker bij onverwachte situaties.

Bekijk of je verplicht bent mee te doen aan een bedrijfstakpensioenfonds. Voor bepaalde branches zoals schilderwerk, stukadoors en natuursteen is deelname verplicht. Zorg dat je pensioen goed geregeld is, ook als je geen verplichting hebt: je pensioenopbouw stopt anders na verloop van tijd.

Zo vind je opdrachten

Opdrachten vind je op verschillende manieren. Je kunt als onderaannemer werken, via platforms aan klussen komen, of inschrijven voor aanbestedingen bij overheid of bedrijven. Zorg dat je je zichtbaarheid vergroot en blijf actief netwerken.

Bij het bepalen van je uurtarief houd je rekening met je gewenste inkomen, je kosten en de tarieven van concurrenten. Afspraken maken over prijzen met collega-bedrijven is wettelijk verboden (kartelvorming). Je mag dus geen minimumtarief afspreken of klanten verdelen tussen elkaar. Houd je aan de regels en zorg voor eerlijke concurrentie.

Samenvatting: zo bereid je je voor

Voor een succesvolle start in de bouw heb je overzicht nodig van deze zaken:

• Duidelijke arbeidsrelatie en inschrijving
• Administratie en btw-verplichtingen
• Veilig gereedschap en veilige werkomgeving
• Verzekeringen en certificeringen
• Goede prijsstrategie en opdrachtwerving