Om een eigen bedrijf te starten moet je een rechtvorm kiezen zodat je als juridisch rechtpersoon kunt handelen en niet alleen vanuit jezelf als particulier. Je kiest de rechtvorm die het best bij je bedrijf past. Je kunt hierbij denken aan zaken als zeggenschap, alleen een bedrijf beginnen of samen met een of meer partners. Maar ook aan belastingvoordelen. Zo zijn de belastingtarieven voor de BV ten opzichte van een eenmanszaak bijvoorbeeld iets lager, maar de jaarlijkse kosten zijn weer wat hoger.
Daarnaast maken we onderscheid in rechtvormen met of zonder persoonlijke aansprakelijkheid. Bij een rechtsvorm zonder persoonlijke aansprakelijkheid ben je met je privévermogen aansprakelijk voor de schulden van jouw bedrijf. Dit is bij een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid meestal niet het geval. Heb je eenmaal een rechtvorm gekozen, dan registreer je deze tegelijkertijd met je Kamer van Koophandel registratie. Sommige rechtsvormen moet je daarnaast registreren bij een notaris (akte van oprichting). Dit is o.a. het geval wanneer je een besloten vennootschap (BV) of een stichting opricht. Een stichting is op haar beurt dan weer niet een bedrijf (of slechts bij uitzondering) maar een non-profit organisatie. We geven je in dit gedeelte uitleg over alle mogelijke rechtvormen.
Let op: Vaak wordt de term freelance of ZZP verward met een rechtsvorm. Dit zijn slechts termen om een bepaalde vorm van ondernemen aan te geven en zijn geen juridische rechtvorm.
Eenmanszaak
Als eenmanszaak ben je zelf het rechtspersoon. Deze vorm is het meest voor de hand liggend bij mensen die zonder zakenpartner een bedrijf beginnen. Het is niet zo dat je als eenmanszaak geen personeel aan kunt nemen. Je bent simpelweg de enige eigenaar van het bedrijf. Als je aan de eisen voor het ondernemerschap voldoet, ben je voor de inkomstenbelasting voortaan ondernemer. Je kunt dus gebruikmaken van de speciale regelingen voor ondernemers. Ook voor de btw ben je ondernemer en zijn de btw-regels van toepassing. Als je personeel in dienst neemt, krijg je daarnaast te maken met loonheffingen.
Als eenmanszaak ben je persoonlijk aansprakelijk voor de daden en schulden van jouw bedrijf.
Vennootschap Onder Firma (VOF)
Binnen een VOF voer je samen met één of meer partners een bedrijf onder een gemeenschappelijke naam. Je kunt zelf een samenwerkingscontract opstellen of hiervoor een deskundige inschakelen. Iedere vennoot brengt iets in het bedrijf in: geld, goederen of arbeid. Bij de VOF wordt onderscheid gemaakt tussen het vennootschapsvermogen en de privévermogens van de firmanten. Het vennootschapsvermogen bestaat bij het begin van de VOF uit het door de oprichters/firmanten bijeen gebrachte vermogen (inbreng). Dit vermogen kan later aangroeien door gemaakte winsten of verhoging van de inbreng. Elke vennoot die aan de eisen voor ondernemerschap voldoet, geldt voor de inkomsten- belasting als ondernemer. Voor de btw is de VOF ondernemer. Als je personeel in dienst neemt, krijg je daarnaast te maken met loonheffingen.
Als ondernemer binnen een VOF ben je persoonlijk aansprakelijk voor de daden en schulden van jouw bedrijf. Dit bijvoorbeeld wanneer een schuldeiser geen aanspraak meer kan maken op het vennootschapsvermogen. Indien je persoonlijke schuldeisers hebt, kunnen deze nooit aanspraak maken op het vennootschapsvermogen.
Maatschap
Voor een maatschap geldt in grote lijnen hetzelfde als voor een VOF. De traditie wil dat beoefenaars van een vrij beroep, zoals artsen en advocaten, in een maatschap werken en ambachtslieden, bijvoorbeeld meubelmakers en boekbinders, in een VOF. Dit wordt ook wel aangeduid als het onderscheid tussen beroep en bedrijf. Een maatschap wordt doorgaans opgericht door 2 of meerdere mensen die hetzelfde beroep uitoefenen en zaken als bedrijfsruimte, arbeid en apparatuur delen. De winsten en verliezen worden verdeeld in verhouding tot ieders inbreng, tenzij hier andere afspraken over zijn gemaakt in het maatschapscontract. Er is een maatschapsvermogen, primair bedoeld voor de zakelijke schuldeisers.
Als ondernemer binnen een maatschap ben je voor een gelijk deel aansprakelijk voor de daden en schulden van jouw bedrijf. Dus niet volledig persoonlijk. Tijdens het bestaan van de maatschap kunnen privéschuldeisers van de maten zich niet verhalen op het maatschapsvermogen. De zakelijke schuldeisers kunnen wel aanspraak maken op de privévermogens van jou en de andere maten, als het maatschapsvermogen niet toereikend is.
Commanditaire Vennootschap (CV)
De CV is een bijzondere vorm van een VOF. Het belangrijkste verschil is dat er twee soorten vennoten zijn, namelijk beherende en commanditaire (stille) vennoten. De commanditaire vennoot (geldschieter) is slechts aansprakelijk voor het bedrag dat hij heeft ingebracht. De stille vennoten brengen geld in de CV in, maar bemoeien zich niet met de verdere gang van zaken van de onderneming. Beherende vennoten betalen inkomstenbelasting over hun deel van de winst. Stille vennoten worden fiscaal niet gezien als ondernemer en hebben dus geen recht op alle belastingvoordelen. Als de CV personeel in dienst neemt, krijgt deze daarnaast te maken met loonheffingen.
Als beherende vennoot ben je persoonlijk aansprakelijk voor de daden en schulden van jouw bedrijf. De stille vennoot blijft buiten beschouwing.
Man-vrouw firma
Een speciale vorm van de vof is de man-vrouwfirma. Hier kun je over na denken als je als getrouwd stel een bedrijf begint. Voor de man-vrouwfirma gelden dezelfde regels als voor de vof. Als jij en jouw partner dus beiden voldoen aan de eisen voor het ondernemerschap, is ieder van u voor de inkomstenbelasting ondernemer. Je kunt dan ieder afzonderlijk gebruikmaken van de ondernemersregelingen.
Besloten Vennootschap (BV)
Een BV kun je alleen of samen met anderen oprichten. De BV wordt beschouwd als de ondernemer, niet de oprichters zelf. Het kapitaal van een BV is verdeeld in aandelen, die in bezit zijn van de aandeelhouders (de Ava). De hoogste macht ligt bij deze aandeelhouders. De bestuurders geven de dagelijkse leiding aan het bedrijf. Een BV kan ook een raad van commissarissen hebben, die toezicht houdt op het bestuur. Bij kleine BV’s is de bestuurder vaak ook de enige aandeelhouder en is dan dan directeur én grootaandeelhouder (Dga). Oprichting gebeurt via de notaris. De notaris stelt de notariële akte op met daarin de statuten. Je moet minstens 1 eurocent in de vennootschap storten. De BV moet elk jaar jaarstukken opstellen en deponeren bij de Kamer van Koophandel.
Over de winst van een BV moet vennootschapsbelasting betaald worden. Ook voor de btw is de BV ondernemer. De btw-regels zijn op de bv van toepassing. Als de BV personeel in dienst neemt, krijgt deze daarnaast te maken met loonheffingen. Als je directeur-grootaandeelhouder bent van de BV en je ontvangt een salaris van de BV, dan gelden voor u dezelfde belastingregels als voor andere werknemers.
De bv is een rechtspersoon en is daarom in principe zelf aansprakelijk voor haar schulden. Maar als directeur of eigenaar kunt u bij wanbeheer ook aansprakelijk worden gesteld.
Naamloze vennootschap (NV)
Een NV is een vennootschap waarvan het kapitaal is verdeeld in aandelen, net zoals bij een besloten vennootschap. Het verschil met een BV is dan de NV naast aandelen op naam, ook aandelen die vrij verhandelbaar zijn op de beurs (aandelen aan toonder) kent, terwijl een BV alleen aandelen op naam kent die alleen via de notaris overdraagbaar zijn. De aandelen in een NV zijn dus gemakkelijk verhandelbaar. De NV heeft in tegenstelling tot de BV nog wel een inlegkapitaal nodig. Deze bedraagt minimaal 45.000 euro. De NV is geen voor de hand liggende keuze voor een startende ondernemer.
Stichting of vereniging
Stichtingen en verenigingen zijn non-profit organisaties m.a.w. er wordt geen winst gemaakt. In bepaalde gevallen kunnen ze ook als onderneming beschouwd worden. De stichting of vereniging maakt dan winst maar betaald hier ook vennootschapsbelasting over.
Coöperatie
Een coöperatie is een speciale vereniging die overeenkomsten aangaat met en voor haar leden. Ze behartigt bepaalde gezamenlijke zakelijke belangen van haar leden, zoals inkoop of reclame. Denk bijvoorbeeld aan een coöperatie van agrariërs die voor gezamenlijk gebruik landbouwmachines aanschaffen. De coöperatie wordt tegenwoordig ook voor veel andere initiatieven gebruikt, zoals bijvoorbeeld voor zzp’ers die zich verenigen met het oog op aanbestedingsregels of coöperaties voor (burger)investeringen in bijvoorbeeld windmolenparken of andere vormen van duurzame energie. De coöperatie is geen rechtvorm die je zou overwegen bij het starten van je bedrijf.
🔍 Voor meer informatie en ondersteuning bij het kiezen van de juiste rechtsvorm, bezoek onze Facebook-groep voor Startende Ondernemers. Hier kun je ervaringen delen en vragen stellen aan experts en mede-ondernemers! 🌐
