Daling aantal zzp’ers door strengere controles schijnzelfstandigheid

Het aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) in Nederland is in januari opnieuw gedaald. Dit volgt op een eerste daling in december 2024. Uit cijfers van de Kamer van Koophandel blijkt dat op 31 januari 2025 nog 1.768.772 zzp’ers ingeschreven stonden in het Handelsregister, ruim 4.000 minder dan een maand eerder. De daling wordt grotendeels toegeschreven aan strengere wetgeving en intensievere controle op schijnzelfstandigheid.

Leestijd: 5-7 minuten

Minder starters, meer stoppers

Het aantal ondernemers dat stopte, lag 47% hoger dan een jaar eerder. Dit betekent dat er in januari 2025 6.000 meer zzp’ers stopten dan in dezelfde maand in 2024. Tegelijkertijd nam het aantal nieuwe inschrijvingen af met 4.000, een daling van 18% ten opzichte van januari vorig jaar. Dit laat zien dat niet alleen meer ondernemers besluiten te stoppen, maar dat er ook minder nieuwe zelfstandigen bij komen.

Sectoren met de grootste afname

Sommige sectoren zagen in januari een grotere daling in het aantal zzp’ers dan andere. De sterkste procentuele afnames waren te zien in:

• Particuliere beveiliging (-2,9%)
• Dienstverlening voor de akker- en tuinbouw (-2,2%)
• Kinderopvang (-2,1%)
• Thuiszorg (-1,8%)
• Interieurreiniging van gebouwen (-1,8%)

Deze cijfers laten zien dat vooral sectoren waarin veel zzp’ers werken in opdracht van grotere bedrijven of instellingen te maken krijgen met de gevolgen van strengere wetgeving en controles.

Grootste daling in de gezondheidszorg

De zorgsector blijft de sector waar de meeste zelfstandigen verdwijnen. In januari stopten bijna 2.000 zorgprofessionals als zzp’er. Dat is een nog sterkere daling dan in december en komt neer op bijna de helft van het totale aantal stoppende zzp’ers. Ook in de bouw en zakelijke dienstverlening verdwenen in januari ongeveer 1.000 zelfstandigen per sector.

Vooral in de gezondheidszorg waren de afgelopen jaren veel nieuwe zelfstandigen actief. Waar er voorheen maandelijks ruim 1.000 zzp’ers bijkwamen, is dat nu volledig omgeslagen naar een afname. Dit wordt gezien als een duidelijke trendbreuk.

Oorzaken van de daling

De belangrijkste oorzaak van de daling ligt in de strengere wetgeving en het verscherpte toezicht op schijnzelfstandigheid. De overheid voert controles uit om te bepalen of zelfstandigen daadwerkelijk als ondernemer werken of eigenlijk in loondienst zouden moeten zijn. Dit raakt vooral sectoren waar zzp’ers langdurig voor één opdrachtgever werken, zoals de zorg, bouw en kinderopvang.

Daarnaast zijn opdrachtgevers terughoudender geworden in het inhuren van zelfstandigen uit angst voor boetes of naheffingen als blijkt dat iemand eigenlijk een werknemer is. Dit maakt het voor zzp’ers lastiger om opdrachten te vinden en kan ertoe leiden dat sommigen zich genoodzaakt voelen hun onderneming te stoppen.

Verwachting voor de komende maanden

De verwachting is dat de daling van het aantal zzp’ers voorlopig zal doorgaan. Omdat de overheid meer controles uitvoert en bedrijven voorzichtiger zijn geworden met het inhuren van zelfstandigen, zullen vooral sectoren met veel zzp’ers die structureel werk verrichten verdere dalingen zien.

Volgens deskundigen is het positief dat de afname geleidelijk verloopt. Een te snelle daling zou problemen kunnen veroorzaken, bijvoorbeeld als in de zorg plotseling tienduizenden zelfstandigen tegelijk zouden stoppen. Dit zou leiden tot personeelstekorten en druk op vaste medewerkers verhogen.

Toch blijft de vraag hoe de arbeidsmarkt zich gaat ontwikkelen en of er voldoende alternatieven blijven voor zelfstandigen die niet terug willen naar loondienst.