Ondernemers willen hun productiviteit verhogen

Drie kwart van de ondernemers probeert de productiviteit binnen hun bedrijf te verhogen. De meest voorkomende maatregelen zijn investeringen in technologie en automatisering, evenals het invoeren van efficiëntere processen. Een tekort aan personeel blijkt echter een grote belemmering voor het verhogen van de productiviteit. Dat blijkt uit onderzoek van het CBS.

Belang van arbeidsproductiviteit

Arbeidsproductiviteit wordt gedefinieerd als de toegevoegde waarde per gewerkt uur. In ontwikkelde economieën is de groei van arbeidsproductiviteit op lange termijn de belangrijkste bron van economische groei. Uit eerder onderzoek blijkt dat de productiviteit in grote bedrijven (met 250 of meer werknemers) structureel hoger ligt dan in middelgrote (50 tot 250 werknemers) en kleine bedrijven (5 tot 50 werknemers). Sinds 2020 is de productiviteit in grote bedrijven bovendien sneller gegroeid dan in middelgrote en kleine bedrijven.

Maatregelen binnen verschillende bedrijfsgroottes

Grote bedrijven nemen vaker maatregelen om de productiviteit te verhogen dan middelgrote en kleine bedrijven. In kleine bedrijven probeert ruim 65 procent van de ondernemers de productiviteit te verhogen, terwijl dit percentage in middelgrote bedrijven ruim 78 procent bedraagt en in grote bedrijven bijna 84 procent. Grote bedrijven nemen bovendien vaker meerdere maatregelen tegelijkertijd. De meest genoemde maatregelen zijn investeringen in technologie en automatisering, gevolgd door efficiëntere werkprocessen. Trainingen voor medewerkers worden minder vaak genoemd, met slechts 21 procent. Optimalisatie van de werkomgeving en faciliteiten komt het minst vaak voor in grote bedrijven.

Verschillen per bedrijfstak

De mate waarin ondernemers maatregelen nemen om de productiviteit te verhogen, verschilt per bedrijfstak. In de industrie geven ondernemers met iets meer dan 81 procent het vaakst aan maatregelen te nemen. Ondernemers in de sector cultuur, sport en recreatie doen dit het minst, met slechts 54 procent. In de industrie worden investeringen in technologie en automatisering het vaakst genoemd, terwijl in de horeca vooral wordt ingezet op optimalisatie van de werkomgeving en faciliteiten. Trainingen voor medewerkers zijn het populairst in de autohandel en -reparatie, en het minst in de landbouw, bosbouw en visserij.

Belangrijkste maatregelen voor productiviteitsverhoging per sector

Hieronder staat een overzicht van de belangrijkste maatregelen die bedrijven nemen om de productiviteit te verhogen. De percentages geven aan welk deel van de bedrijven in elke sector deze maatregelen neemt.

Sector	1	2	3	4	5
Totaal	35,7	35,2	24,0	21,5	7,1
Industrie	40,7	40,7	27,5	24,4	6,8
Bouwnijverheid	37,5	35,8	33,0	20,3	5,5
Delfstoffenwinning	38,0	55,8	17,5	11,5	5,4
Informatie en communicatie	38,3	34,5	22,3	23,2	7,0
Vervoer en opslag	40,3	47,2	17,5	14,3	5,9
Groothandel en handelsbemiddeling	36,6	37,7	24,0	18,5	8,1
Autohandel en -reparatie	28,0	36,3	20,2	27,1	11,3
Zakelijke dienstverlening	37,7	27,4	21,5	23,8	9,7
Detailhandel (niet in auto’s)	35,4	38,2	16,2	24,3	3,8
Overige dienstverlening	22,9	30,7	17,7	26,6	12,8
Landbouw, bosbouw en visserij	38,4	25,6	24,8	6,0	9,6
Verhuur en handel van onroerend goed	40,6	27,7	11,1	17,0	5,3
Horeca	13,5	24,6	28,7	23,0	7,9
Cultuur, sport en recreatie	13,6	25,3	19,9	19,8	5,9

Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW. Ondernemers konden maximaal twee antwoorden kiezen.

Belemmeringen voor productiviteitsverhoging

Bijna 40 procent van de ondernemers ziet een gebrek aan personeel als de grootste belemmering voor productiviteitsverhoging, vooral in de autohandel en -reparatie. Externe factoren, zoals economische onzekerheid, vormen volgens ruim 17 procent van de ondernemers een belangrijke belemmering. Dit wordt relatief vaak genoemd door ondernemers in de delfstoffenwinning en bouwnijverheid. Een gebrek aan financiële middelen wordt door iets meer dan 13 procent van de ondernemers als grootste knelpunt ervaren, met name in de landbouw, bosbouw en visserij. Opvallend is dat iets meer dan 36 procent van de ondernemers geen belemmeringen ervaart of geen maatregelen neemt om de productiviteit te verhogen.